Dzienniki na czasie

Dzienniki na czasie

(2012-03-02)

"Żyjemy w czasie dzienników. Wciąż zyskują one na znaczeniu" – napisał dr Paweł Rodak, literaturoznawca z Uniwersytetu Warszawskiego, w eseju "Czas dzienników" opublikowanym w miesięczniku "Znak".

"Żyjemy w czasie dzienników. Wciąż zyskują one na znaczeniu" – napisał dr Paweł Rodak, literaturoznawca z Uniwersytetu Warszawskiego, w eseju "Czas dzienników" opublikowanym w miesięczniku "Znak".

Rodak zwraca uwagę na popularność dzienników. Przypomina o wydaniu w ostatnim czasie dzienników m.in. Mirona Białoszewskiego, Jarosława Iwaszkiewicza, Jana Józefa Lipskiego, Jana Zawieyskiego, Sławomira Mrożka, Jana Józefa Szczepańskiego, Teodora Parnickiego. Ale to jedynie – jak podkreśla literaturoznawca – "wierzchołek góry lodowej, którą u jej podstawy stanowią tysiące dzienników prowadzonych przez najróżniejsze osoby niebędące pisarzami".

Odnosząc się do masowego zjawiska prowadzenia blogów, Rodak zwraca uwagę na ogromne zróżnicowanie ich autorów. Reprezentują oni rozmaite grupy wiekowe, społeczne, zawodowe, środowiskowe i dlatego "w naukach historycznych i społecznych dzienniki są coraz chętniej wykorzystywane jako źródło wiedzy o życiu codziennym badanego okresu".

Ważna część eseju Rodaka dotyczy motywacji. “Nie piszę dziennika, kiedy jestem szczęśliwy..." – literaturoznawca przywołuje opinię Stendhal, zgadzając się z nią: "Dzienniki są zwykle pisane w stanach zniechęcenia, załamania, przygnębienia, niespełnienia, choroby czy po prostu samotności. Już samo zapisanie tych stanów, a więc ich piśmienna eksterioryzacja i obiektywizacja, pozwala nad nimi do pewnego stopnia zapanować lub je przezwyciężyć, stanowiąc swoistego rodzaju autoterapię. Dla osoby samotnej, cierpiącej dziennik pełni funkcję powiernika, a czasami spowiednika i psychoanalityka".

Rodak podaje także inne motywy prowadzenia dziennika: autoanaliza ("rozpoznawanie i analizowanie własnych zachowań, uczuć, stanów wewnętrznych"), autodyscyplina, rachunek sumienia, pozostawienie świadectwa, a nawet buchalteria – "wszelkiego typu liczenia, rachowania, podliczania, bilansowania, zestawiania w tabele".

W przyszłości, zdaniem Rodaka, zmieni się forma dzienników: "dzienniki rękopiśmienne, pisane w zeszytach czy kalendarzykach, będą stopniowo zanikać. Z czasem przeniosą się niemal zupełnie do komputerów […] Część z nich, w postaci blogów, będzie wciąż dostępna w internecie, choć pod wpływem komunikatorów i portali społecznościowych również one będą zmieniać swój charakter". (ike)